Bisnago
Visnaga daucoides
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Garroto-fèro, Garroto-sóuvajo.
Noms en français : Ammi cure-dents, Ammi visnage.
Descripcioun :La bisnago trachis dins li champ e lis armas en terro founso. Aparèis d'eici d'eila d'ùnis annado. Douno d'èr à la pastenargo (garroto-fèro) mai li fueio soun mai courto e pu espesso. Lou fru a de costo e ges d'espino.
Usanço :Li bratèio seco servien à passa tèms coume curo-dènt. Es uno planto que sert en farmacìo desempièi l'egito antico pèr sougna lou poussiéu dóu póumoun (asmo) e li graviho dóu ren. Caup de kelino qu'apasimo lis espaime e de visnadino que dilato li courounàri. Èi peréu diuretico, bono pèr la proustato e lou souriàsi.
Port : Grando erbo
Taio : 0,2 à 0,9 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Visnaga
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 5 à 8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 400 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Champ
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Visnaga daucoides Gaertn., 1788
Betounico
Betonica officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Betouino.
Nom en français : Bétoine officinale.
Descripcioun :La betounico trachis dins li bos fres coume li blachiero. Se recounèis à soun enflourejado di flour sarrado qu'escoundon la cambo e à si fueio amé de gròssi dènt redouno. La baso de la tijo èi souvènt torso.
Usanço :Li fueio e li flour soun couneigudo pèr èstre vertuouso pèr desencoumbra li brouncho, ajuda à digeri, sougna li plago e tambèn èstre febrifujo. La racino èi purgativo e fai raca (emetico).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Betonica
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Blachiero
- Bos fres
- Pelouso
- Relarg à jóuinis aubret
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Betonica officinalis L., 1753
(= Stachys officinalis (L.) Trévis., 1842 )